تغییرات کنکور ۱۴۰۲ در حالی در حالی قرار است اجرا شود که هنوز چالش‌های پیش روی داوطلبان کنکور امسال لاینحل باقی‌مانده است. در مقایسه با تغییرات کنکور سال ۱۴۰۱ دانش‌آموزان نتوانسته‌اند مشکلات پیش روی خود را رفع کنند. یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های دانش‌آموزان در تغییرات کنکور به دومرحله‌ای شدن آزمون مربوط است و هنوز داوطلبان نمی‌دانند آیا در مرحله دوم موفق‌تر عمل می‌کنند یا نه!
همان‌طور که تغییرات کنکور سال ۱۴۰۱ موجبات تشویش و نگرانی‌های داوطلبان شد و احساس بلاتکلیفی می‌کردند. در کنکور سال ۱۴۰۲ نیز همین رویه برای دانش‌آموزان تکرار خواهد شد. در سال‌های اخیر برگزاری کنکور با بایدها و نبایدهای زیادی روبه‌رو شده و شورای‌عالی انقلاب فرهنگی سعی در رفع مشکلات کردند.
برای مثال تغییراتی اعم از افزایش تأثیر معدل و حذف دروس عمومی تصویب کرد. هرچند از نظر دانش‌آموزان، دانشجویان و مشاوران تحصیلی، این تغییرات نیز مسائل خاص خود را به همراه داشته است.
تغییرات انجام‌گرفته کنکور ۱۴۰۲ و انتقاد بر آن
تغییرات کنکور ۱۴۰۲ توسط شورای‌عالی فرهنگی مورد انتقاد بسیاری است و هنوز ایرادات کنکور سراسری ۱۴۰۱ برطرف نشده است و داوطلبان با مسائل مهمی دست‌به‌گریبان هستند. طبق مصوبات ۴۰ درصد رتبه دانش‌آموزان بر مبنای سابقه تحصیلی سال دوازدهم و بر طبق ۱۰ درسی است که آزمون آن در کشور برگزار شده و فقط ۶۰ درصد بر اساس رتبه در آزمون سراسری است.
بر طبق گفته‌های رئیس سازمان سنجش در خصوص تغییرات کنکور ۱۴۰۲ تحولات اساسی روی می دهد. در کنکور سراسری ۱۴۰۲ تصمیم گرفته شده دروس عمومی حذف و به سوابق تحصیلی اضافه شود. این موضوع از سال ۱۴۰۲ اعمال تا ۱۴۰۵ ادامه دارد.
یکی دیگر از تغییرات انجام شده به برگزاری آزمون دروس اختصاصی ارتباط دارد و قرار است این آزمون هرسال دو بار برگزار شود. جالب‌ترین قسمت این تغییرات این است که این آزمون دو سال اعتبار دارد. حال این اعتبار برای دانش‌آموزان چه امتیازهایی دارد جای بحث دارد.
تغییرات کنکور ۱۴۰۲ در خصوص این موضوع نیز مورد انتقاد است و از نظر کارشناسان باعث کاهش راندمان دانش‌آموزان شده و فقط مشکلات سازمان سنجش و وزارت علوم افزایش پیدا می‌کند. از نظر برخی صاحب‌نظران اگر شرط معدل باتوجه‌به سوابق تحصیلی سهم بیشتری داشته باشد بهتر از برگزاری کنکور در دو نوبت است. زیرا تکرار کنکور فقط باعث اضطراب و استرس برای داوطلبان است.
یکی از تغییرات کنکور ۱۴۰۲ استفاده از شرط معدل است. شرط معدل به نفع چه کسانی خواهد بود؟ افزایش شرط معدل به نفع ثروتمندان و کسانی است که در مدارس غیرانتفاعی تحصیل‌کرده‌اند و می‌توانند از این گزینه به‌خوبی بهره‌مند شوند. از سوی دیگر مدارس نیز ناعدالتی کرده و برای بالابردن امتیاز خود فقط از دانش‌آموزانی ثبت‌نام می‌کنند که معدل بالای ۱۹ داشته و مجدد از این دانش‌آموزان امتحان به‌عمل‌آمده و پذیرش می‌شوند.
نمونه بارز این ناعدالتی در کنکور سال ۱۴۰۱ مشهود بود اکثر برگزیدگان و نفرات اول کنکور از مدارس نمونه، تیزهوشان و مدارس برتر بود. درست است که با شرط معدل بازده مدارس بیشتر می‌شود اما اختلاف طبقاتی بین دانش‌آموزان ایجاد می‌شود و یک شکاف عمیق بین دانش‌آموزان ضعیف و قوی شکل می‌گیرد.
از نظر کارشناسان به‌جای تغییرات کنکور ۱۴۰۲ بهتر است بر کنکور تک‌مرحله‌ای نظارت بیشتر صورت‌گرفته و قبل از افزایش شرط معدل عدالت در مدارس برقرار و اصلاحات داخل مدرسه صورت بگیرد تا شاهد شکاف طبقاتی نباشیم.
از نظر کارشناسان اگر تغییرات کنکور ۱۴۰۲ به‌درستی اعمال شود بد نیست اما از طرفی زیر ساخت‌های آموزش‌وپرورش بسیار ضعیف بوده و شرط معدل یکی از این زیرساخت‌های ضعیف بوده که نتیجه مطلوبی نخواهد داشت. در ظاهر این تغییرات خوب است اما متأسفانه هیچ تغییری در اساس سیستم آموزشی ایجاد نخواهد کرد.
اگر بخواهیم به تک‌تک مفاد تغییرات کنکور ۱۴۰۲ نگاهی داشته باشیم هرکدام جای بحث زیاد دارد و قبل از تصویب یا تغییر در رویه‌های قبلی باید زیرساخت آموزشی کشور اصلاح شود.
مهم‌ترین تغییرات در کنکور ۱۴۰۲
تغییرات کنکور سراسری سال ۱۴۰۲ در جدول ذیل آمده است. طبق اعلام رسمی سازمان سنجش و آموزش کشور، زمان ثبت‌نام نوبت اول کنکور سراسری ۱۴۰۲ از تاریخ ۸ تا ۱۴ آبان ۱۴۰۱ و نوبت دوم از ۱۵ الی ۲۱ فروردین ۱۴۰۲ است.
| جدول تغییرات کنکور سراسری ۱۴۰۲ |
| تأثیر قطعی سوابق تحصیلی |
| حذف دروس عمومی |
| شرط معدل این بار برای ورود به هر دانشگاه |
| برگزاری دو نوبت کنکور در سال |
| افزایش اعتبار نتایج تا دو سال |
| حذف زیر گروه‌ها |
- سوابق تحصیلی در کنکور سال ۱۴۰۲
سوابق تحصیلی و تأثیر آن در کنکور ۱۴۰۲ را می‌توانید در جدول ذیل مشاهده کنید.
| سال | تغییرات |
| ۱۴۰۲ – ۱۴۰۳ | فقط پایه دوازدهم به میزان ۴۰ درصد با تأثیر قطعی |
| ۱۴۰۳ – ۱۴۰۴ |
فقط پایه دوازدهم به میزان ۵۰ درصد با تأثیر قطعی |
| ۱۴۰۴ – ۱۴۰۵ | فقط پایه یازدهم و دوازدهم به میزان ۶۰ درصد با تأثیر قطعی |
| ۱۴۰۵ – ۱۴۰۶ و پس از آن | پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم به میزان ۶۰درصد با تأثیر قطعی در نمره کل نهایی |
- حذف دروس عمومی در کنکور ۱۴۰۲
در تغییرات کنکور ۱۴۰۲ دروس عمومی حذف شده است و داوطلبان فقط در کنکور در دروس تخصصی شرکت خواهند کرد. طبق آخرین اخبار منتشر شده، در کنکور سال آینده دروس عمومی وجود ندارد و کلیه سؤالات عمومی از کنکور حذف شده و به سوابق تحصیلی منتقل اضافه شده است. لازم به ذکر است این سوابق تحصیلی در طول سال‌های ۱۴۰۲ تا ۱۴۰۵ اعمال می‌شود.
- دومرحله‌ای شدن کنکور از سال ۱۴۰۲
یکی دیگر از تغییرات کنکور ۱۴۰۲، دومرحله‌ای شدن کنکور سراسری و برگزاری دو بار کنکور در سال برای هریک از رشته‌های تحصیلی است.
- تعیین اعتبار دو‌ساله برای کنکور ۱۴۰۲
نتایج کنکور ۱۴۰۲ دو سال اعتبار دارد؛ به این معنا که داوطلب می‌تواند با نتیجه کنکور سال ۱۴۰۲ برای سال بعد یعنی ورودی ۱۴۰۳ انتخاب رشته کند.
- حذف زیرگروه‌ها در کنکور ۱۴۰۲
یکی از تغییرات کنکور سراسری ۱۴۰۲ تمامی زیرگروه‌ها حذف شده و داوطلبان بر اساس یک نمره انتخاب رشته خواهند کرد. ضرایب و بودجه‌بندی کلیه دروس آزمون تخصصی متناسب با تغییرات بعداً از سوی سازمان سنجش اعلام خواهد شد.
- کنکور ۱۴۰۲ برای داوطلبان نظام قدیم
در کنکور سال‌های قبل داوطلبان نظام قدیم دفترچه جداگانه دریافت می‌کردند اما در سال ۱۴۰۲ این قانون حذف شده است.
- شرط معدل توسط دانشگاه‌ها در کنکور ۱۴۰۲
یکی از مواردی که واقعاً جای بحث دارد تعیین شرط مدل توسط دانشگاه‌ها است. با این تبصره وضعیت بسیاری از دانش‌آموزان نامعلوم و با بی‌عدالتی مواجه خواهند شد.
- تکلیف سهمیه‌های کنکور ۱۴۰۲
پنج نوع سهمیه‌ای که در کنکور سراسری ۱۴۰۲ باقی است عبارت‌اند از:
- سهمیه رزمندگان، ایثارگران و خانواده شهدا
- سهمیه مناطق
- سهمیه مناطق محروم
- سهمیه مناطق محروم برای رشته‌های گروه پزشکی
- سهمیه بهیاران
تغییرات کنکور ۱۴۰۲ در حالی برای اجرا آماده‌سازی می‌شود که هنوز بسیاری از چالش‌های دانش‌آموزان حل نشده است. به علت ساختارهای ضعیف حوزه آموزش‌وپرورش چنین به نظر می‌رسد که این تغییرات فقط شکاف طبقاتی بین دانش‌آموزان را بیشتر کرده و طبق این شرایط بسیاری از دانش‌آموزان از ورود به دانشگاه‌های برتر کشور جا خواهند ماند و فقط دانش‌آموزان مدارس غیرانتفاعی، تیزهوشان و نمونه به علت شرط معدل می‌توانند از امتیازات بیشتری برخوردار باشند.